Sıkça Sorulan Sorular

1- PATENT VE MARKA VEKİLLİĞİ NEDİR, VEKİL KİMDİR?

Patent ve Marka Vekilliği; Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde başvuru sahipleri adına (buluşlar, patentler, faydalı modeller, tasarımlar, ticaret ve hizmet markaları, coğrafi işaretler, geleneksel ürün adları, entegre devre topoğrafyaları konularında) işlem yapmak yetkisinde olan ve bu hakların korunması konusunda danışmanlık ve vekillik yapan uzmanların mesleği olan bir hizmet sektörüdür.

Patent ve marka vekilleri bu uzmanlık dalının gerçek bireyleridir. Vekil olmak isteyenlerin, dört yıllık üniversite mezunu olmaları, Türk Patent ve Marka Kurumu’nun iki yılda bir düzenlediği iki aşamalı (“Genel Yeterlik” ve “Mesleki Yeterlilik”) sınavlarını kazanmaları ve Kurum’un vekil siciline kayıt olmaları gerekmektedir.

2- PATENT VE MARKA VEKİLLİĞİ YETERLİK SINAVLARINA KATILMA KOŞULLARI NELERDİR? SINAVLAR NE ZAMAN YAPILMAKTADIR?

Patent ve marka vekilliği yeterlik sınavlarına katılmak için aşağıdaki koşulların karşılanması gerekmektedir.

a) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak. (Sınava girmek için şart)
b) Fiil ehliyetine sahip bulunmak. (Sınava girmek için şart)
c) En az dört yıllık lisans eğitimi veren yükseköğretim kurumlarının veya bunlara denkliği yetkili makamlarca kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarının birinden mezun olmak. (Sınava girmek için şart)

ç) Yüz kızartıcı suçlardan mahkumiyeti bulunmamak. (Sınava girmek için şart)

d) Türkiye’de yerleşim yeri bulunmak. (Sicil kaydı için şart)
e) Sınavda başarılı olmak. (Sicil kaydı için şart)
f) Sicile kayıt olmak. (Sicil kaydı için şart)

Patent ve Marka Vekilliği Yeterlik Sınavları daha önce iki aşamalı olarak yapılmakta iken 2023 yılındaki Yönetmelik değişikliği ile Sınav tek bir sınava indirilmiştir. Patent Vekilliği ve Marka Vekilliği Sınavları ayrı ayrı olmak üzere genellikle iki yılda bir, tek yıllarda Ekim ya da Kasım ayında yapılmaktadır.

Sınavlar ve Sicil Kayıt İşlemleri ile ilgili bilgiler Türk Patent ve Marka Kurumu’nun web sitesinde (www.turkpatent.gov.tr) yer almaktadır.

3- BİR ÜLKEDE SINAİ HAKLARIN ETKİN KORUNMASININ TEMEL ÖGELERİ NELERDİR?

Bir ülkede sınai mülkiyet haklarının etkin biçimde korunması için gerekli olan temel ögeler şunlardır.

Etkin ve güçlü bir Kamu Kurumu
Uluslararası standartlara uygun yasalara ve uluslararası anlaşmalardan oluşan mevzuat,
Yasal statü kazandırılmış ve denetime tabi olan patent ve marka vekilleri,
İhtisas mahkemeleri (Fikri ve Sınai Haklar Hukuk ve Ceza Mahkemeleri).

Bu ögelerden herhangi birinin eksikliği veya işlerliğinin yetersizliği o ülkedeki sınai mülkiyet sistemin aksamasına hatta çökmesine neden olacaktır.

Yukarıda sayılan sınai mülkiyet sisteminin temel ögeleri bugün Türkiye’de önemli ölçüde uygulamaya konulmuş ise de; özellikle patent ve marka vekillerinin barolar gibi birlik yapısında kurumsal hale gelememesi büyük bir eksikliktir. Vekillerin disiplinine ilişkin yasal düzenlemeler 6769 Sayılı Kanun ile uygulamaya konulmuştur.

4- PATENT VE MARKA VEKİLİNİN GÖREVLERİ NELERDİR?

Sınai mülkiyet sisteminin altyapısının ögelerinden biri olan patent ve marka vekilleri, patent, faydalı model, marka, tasarım, coğrafi işaret, geleneksel ürün adları ve entegre devre topografyası hakkı elde etmek isteyen başvuru sahipleri Türk Patent ve Marka Kurumu’na doğrudan kendileri başvuru yapabilecekleri gibi bu işlemlerin yürütülmesi ve hak kayıplarının olmaması için konuya uygun olarak patent veya marka vekili görevlendirebilirler. Patent ve Marka Vekilliğini, gümrükteki işlemleri yürütmeye yetkili gümrük müşavirlerine ya da mahkemelerde davacı ya da davalıların avukat görevlendirmelerine benzetebiliriz.

Patent Vekilleri, başvuru sahiplerini Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde patent, faydalı model, tasarım ve entegre devre topoğrafyaları konularındaki işlemler için temsil etme, danışmanlık yapma ve sınai hakların korunması için gerekli girişimlerde bulunma ve işlemleri yürütme yetkilerini haiz kişilerdir.

Marka Vekilleri ise, başvuru sahiplerini Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde marka, coğrafi işaret, geleneksel ürün adları ve tasarım konularındaki işlemler için temsil etme, danışmanlık yapma ve sınai hakların korunması için gerekli girişimlerde bulunma ve işlemleri yürütme yetkilerini haiz kişilerdir.

Vekiller, ayrıca Kurum nezdinde ilgili kişilerin haklarının tesisi, korunması ve bunlarla ilgili olarak idare ile her türlü ilişkilerin temini ve yürütülmesi ile yükümlüdürler.

Türkiye’de ikamet eden başvuru sahiplerinin vekil görevlendirme zorunluluğu yok iken Türk Patent ve Marka Kurumu’na başvuru yapacak yabancıların vekil görevlendirme zorunlulukları vardır. Bu zorunluluk Paris Sözleşmesi gereğidir.

Türkiye’de patent ve marka vekilleri için oluşturulan mevzuat ve getirilen yasal statüye bağlı yetki ve sorumluluklar, Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılan başvuruların ve itirazların bir çeşit filtreden geçirilmesi anlamında olup, hem başvuru sahiplerinin hem de Kurum’un işlemlerini kolaylaştırmaktadır.

5- PATENT VE MARKA VEKİLLİĞİNİN ÖNEMİ?

Sınai mülkiyet haklarının etkin biçimde korunması ve sanayicilerimizin, ticaretle iştigal eden kişi ve kuruluşlarımız ile araştırma ve geliştirme çalışmaları yürüten vatandaşlarımızın bu haklardan gerektiği gibi yararlanmalarını sağlayabilmeleri için, çok önemli olan vekillik müessesi hakkında bazı ayrıntıların bilinmesi gerekmektedir. Zira bazı kişilerin vekillik sistemini yanlış tanıttıkları, vekillerin yetki ve görevlerinin iyi anlaşılmadığı ve vekillerin sorumluluklarının hiç bilinmediği gözlenmektedir. Bu konuda hem Türk Patent ve Marka Kurumu uzmanlarının hem de çok sayıda sanayici, vekil, avukat, hakim gibi konu ile ilgili kesimlerin yakınmaları söz konusudur. Sisteminin yerleşmesi ve gelişmesi için vekillerin yetki ve sorumluluklarının herkes tarafından iyi bilinmesi gerekmektedir.

6- PATENT VE MARKA VEKİLİ OLMAYANLAR BU ALANDA DANIŞMANLIK HİZMETİ VEREBİLİR Mİ? TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU NEZDİNDE İŞLEM YAPABİLİR Mİ?

Bugün Türkiye’de Patent ve Marka Vekilliği ile ilgili en önemli sorun, Birlik veya Oda şeklinde kurumsal yapılanmanın olmamasıdır. Her ne kadar vekiller ile ilgili disiplin hükümleri 6769 Sayılı SMK ile uygulamaya konulmuş ise de; vekil olmayan kişilerin vekilmiş gibi hizmet vermelerine karşı yaptırımlar bugün için yetersizdir. Bu önemli bir eksiklik olarak gündemdedir.

Patent ve Marka Vekillerinin Türk Patent ve Marka Kurumu vekil siciline kayıtlı olmalarının şart olduğu ve bu sicile kayıtlı olmayan kişilerin vekillik yapamayacağı mevzuatın açık hükmüdür. Türk Patent ve Marka Kurumu vekil siciline kayıtlı olmayan kişilerin bu konuda danışmanlık hizmeti vermeleri de son derece yanlıştır. Başvuru sahiplerinin kendilerine sınai hak konusunda danışmanlık hizmeti vermek isteyen kişilerden vekillik belgesini sormaları, daha da ötesi Türk Patent ve Marka Kurumu’nun internet sitesinden kendisine hizmet vermek isteyen kişinin vekil olup olmadığını ve vekillik belgenin geçerliliğini sorgulamaları önemle gerekmektedir.

7- PATENT VE MARKA VEKİLİNİN GÖREV AYRIMI NASILDIR?

Sicile kayıtlı tüm vekillerin Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde her türlü işlemi takip edebilecekleri de anlaşılmamalıdır. Zira, patent ve marka vekilliği gibi iki ayrı vekillik söz konusudur. Bu nedenle sadece marka vekili siciline kayıtlı olanların patent başvuruları ile ilgili işlemleri, sadece patent siciline kayıtlı vekillerin ise marka işlemlerini yürütmeleri mümkün değildir. Ancak tasarım vekilliği için sicile kayıtlı marka veya patent vekilleri görev yapabilmektedirler.

8- PATENT VE MARKA VEKİLLERİNİN YETKİ KAPSAMI NEDİR?

Patent ve Marka Vekilleri;

Sadece Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde müvekkilleri adına işlem yapmaya yetkilidir.

Yargı organları nezdinde yetkileri yoktur (Avukat olan Vekiller hariç).
Marka/patent vs. tescil etme ve belge verme yetkileri yoktur.
Türk Patent ve Marka Kurumu adına işlem yapmazlar.
Türk Patent ve Marka Kurumu’nun elemanı, personeli veya çalışanı değillerdir.

9- TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU NEZDİNDE İŞLEM YAPMAK İSTEYEN HAK SAHİPLERİNİN VEKİL ATAMA ZORUNLULUĞU VAR MIDIR?

Kural olarak Türk Vatandaşları ve Türkiye’de ikamet eden kişilerin Türk Patent ve Marka Kurumu nezdindeki işlemler için vekil atama zorunlulukları yoktur.
İlgili kişiler, Türk Patent ve Marka Kurumu ile ilgili işlemlerini doğrudan kendileri de yürütebilirler.
Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde başvuru/itiraz yapacak hak sahibi tüzel kişilerin Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde işlemleri vekil atamaksızın kendilerinin takip etmesi halinde, bu işlemler ancak yetkili organları tarafından yetkilendirilmiş kişi veya kişilerce yürütülebilir.
İkametgahı yurtdışında bulunan kişiler (Türk Vatandaşı olsa dahi) ancak Vekiller aracılığıyla temsil edilirler.

10- VEKİLLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ NELERDİR?

Patent ve Marka Vekilleri;

Kurum nezdinde başvuru ve itiraz sahiplerinin haklarının tesisi ve korunması için Kurum ile her türlü ilişkinin temini, tesisi ve yürütülmesi ile sorumludur.
İşlemler sürerken, Türk Patent ve Marka Kurumu ile başvuru sahipleri arasındaki haberleşmenin düzenli olarak sağlama yükümlüklerinin olduğunu, aksi takdirde doğacak olan hak kayıplarından kendilerinin sorumlu tutulacağını bilmeleri gerekmektedir. Vekiller, Türk Patent ve Marka Kurumu’ndan alınacak her kararı, bildirimi, sonraki işlem dizilerini, olası durumları ve maliyetleri müvekkillerine bildirmekle yükümlüdürler.
Temsil ettikleri müvekkillerinin çıkarlarını korumak ve
Mesleğin etik kurallarına uygun davranmak zorundadır.

11- VEKİLLERİN YAPMASI VE YAPMAMASI GEREKENLER NELERDİR?

Vekiller müvekkillerine yerine getirilemeyecek veya gerçekleşmesi mümkün olmayan hiçbir konuda vaatlerde ve kesin taahhütte bulunmamalıdır.
Başvuru yapılmasından itibaren işlemlerin her aşamasında yazışmaları dikkatle inceleyip müvekkiline en kısa zamanda bilgi vermelidir.
Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından talep edilen bilgi ve belgelerin müvekkil tarafından yeterli biçimde hazırlanması için gereken uyarıları zamanında yapmalıdır.
İşlemlerde ya da tamamlanacak bilgi ve belgelerdeki gerekli hassasiyeti gösterme ve yardım etme yükümlülüğünün kendisine ait olduğunun bilincinde olmalıdır

Patent ve Marka Vekilleri Patent ve Marka Vekilleri meslek kuralları ve kurallara aykırı davrananlara verilecek disiplin cezaları TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU PATENT VEKİLLERİ VE MARKA VEKİLLERİ MESLEK KURALLARI VE DİSİPLİN Yönetmeliği’nde yer almaktadır.

12- PATENT VE MARKA VEKİLLERİNİN MESLEKİ SORUMLULUĞU VAR MIDIR?

Vekiller, aldıkları yetki kapsamında yürüttükleri işler ile ilgili olarak kendi ihmalleri sonucu doğabilecek hatalardan ve bunların sonuçlarından sorumludurlar. Bu nedenle vekillere mesleki sorumluluk sigortası yaptırma zorunluluğu getirilmiştir. Ancak Avukatlar için Barolarda uygulanan disiplin hükümleri, mevzuat eksikliği nedeni ile vekiller için geçerli değildir. Vekillerin barolar gibi bir yapılanması da yoktur. Bu eksiklik mesleki Derneklerle yüzeysel biçimde giderilmeye çalışılmaktadır.

Türk Sınai Mülkiyet Sisteminin etkin işlemesi için vekillik müessesesinin çok iyi gelişmesi ve çok iyi işlemesi önemle gerekmektedir.

13- FİRMALAR, MARKA VEYA PATENT VEKİLİ SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMELİDİR?

Firmalar, marka veya patent gibi sınai haklarını tescil ettirirken marka veya patent vekili ile çalışmak istediklerinde çalışacakları vekili seçerken dikkat etmesi gereken en önemli husus, vekil olarak seçtiği kişinin Türk Patent ve Marka Kurumu Vekil siciline kayıtlı ve aktif bir vekil olup olmadığını araştırmalarıdır. Siz sahip olduğunuz bir otomobili nasıl ehliyeti olmayan bir kişinin kullanımına bırakamaz iseniz, sağlık ile ilgili bir konuda doktor olmayan bir kişinin tedavisine kendinizi bırakamaz iseniz, hukuki konuda avukat olmayan kişiden destek alamaz iseniz; herhangi bir markanızı, buluşunuzu, tasarımınızı da vekillik belgesi olmayan bir kişiye de teslim edemezsiniz. Bu konuda vekil olmayan bir kişinin vereceği danışmanlığa da hiçbir şekilde güvenemezsiniz.

14- TÜRKİYE’DE PATENT VE MARKA VEKİLLİĞİ KONUSUNDA BUGÜNKÜ DURUM NASILDIR?

Türkiye’de son yıllarda marka, patent ve faydalı model başvuru sayılarında önemli artışlar kaydedilmiştir. Ancak bu artışlara bakarak Türkiye’de marka, patent, faydalı model vb. gibi haklarla ilgili olarak yeterli bilinç düzeyine erişildiğini söylemek mümkün değildir. Daha kat edilecek çok yol vardır. Bilincin gelişmesi için özellikle Patent ve Marka Vekilliği müessesesinin kurumsal yapıya kavuşturulması, patent ve marka vekilliği yetkisine haiz olmayan kişilerin bu alanda hizmet vermelerinin önlenmesi şarttır. İstatistiksel veriler göstermektedir ki; sınai hak tescil başvurularının sayıları artarken bu artışı kapsamında vekillik hizmeti verecek yeterlikte ve mesleki sorumluluğa sahip nitelikli vekil sayısının da artması gerekmektedir.

PATENT VE MARKA VEKİLLERİ DERNEĞİ YÖNETİM KURULU